Heb je een vraag over de Klimaateffectatlas? Kijk dan eens of je vraag op deze pagina staat met veelgestelde vragen. Staat jouw vraag er niet tussen? Neem dan contact met ons op via de Helpdesk.
Algemeen
Wat kun je met de Klimaateffectatlas?
Voor lokale en regionale overheden is de atlas heel geschikt om te gebruiken als startpunt voor de klimaatstresstest. Daarnaast is de atlas relevant voor bijvoorbeeld onderwijsinstellingen, studenten, bedrijven en burgers. De Klimaateffectatlas is gebaseerd op landelijke gegevens en je kunt hem gratis gebruiken. De Klimaateffectatlas gaat voor de klimaateffecten uit van een indeling in vijf thema’s: overstromingen, wateroverlast, droogte, hitte en waterkwaliteit. De atlas geeft je niet alleen een eerste indruk van de effecten die klimaatverandering nu en in de toekomst kan hebben op Nederland. Er staan ook kaarten in die context geven, zoals bodemkaarten en kaarten die een indruk geven waar kansen liggen.
Viewer
In de viewer kun je alle kaarten bekijken. Hieronder lees je de antwoorden op vragen over de viewer.
Wat kun je met de viewer?
In de viewer kun je met verschillende kaarten bekijken wat voor gevolgen klimaatverandering kan hebben voor jouw gebied. Je kunt dit bekijken voor de verschillende thema’s wateroverlast, droogte, hitte, overstroming en waterkwaliteit. Daarnaast zijn de kaarten nog onderverdeeld in vijf categorieën: klimaatverandering, fysieke gevolgen, impact, basiskaarten en grenzen. Je kunt een specifiek gebied bekijken door in te zoomen of door te zoeken naar een specifieke locatie via de zoekfunctie.
Hoe kies je kaartlagen in de viewer?
Links in het scherm zie je het blokje ‘Kaartlagen toevoegen’. Meteen daaronder staat ‘Filter op thema’. Dit zijn de thema’s wateroverlast, droogte, hitte, overstroming en waterkwaliteit. Ben je bijvoorbeeld alleen geïnteresseerd in kaarten over wateroverlast, dan klik je dat thema aan. Daarna kun je kaartlagen selecteren door het vinkje voor de naam van de kaartlaag aan te zetten.
Uit welke kaartlagen kun je kiezen?
De kaartlagen zijn onderverdeeld in vijf categorieën:
- Effecten: deze kaarten laten zien waar ruimtelijke (klimaat)effecten spelen.
- Kwetsbaarheid: deze kaarten laten zien welke groepen en functies kwetsbaarder zijn voor effecten
- Kansen voor klimaatadaptatie: deze kaarten laten zien waar zich kansen kunnen voordoen voor klimaatadaptatie. In sommige kaarten wordt dit meteen duidelijk uit de legenda en bij andere kaarten vind je informatie over kansen voor adaptatie in het bijpassende kaartverhaal.
- Gebiesdskenmerken: deze kaarten laten relevante kenmerken van gebieden voor adaptatie zien, voor het landschap, de gebouwde omgeving en groen.
- Grenzen: deze kaarten tonen de grenzen van verschillende overheden en regio’s.
Sommige kaarten komen in meerdere categorieën terug.
Hoe kun je de kaartlagen bekijken?
Heb je één of meer kaartlagen geselecteerd in het linkerblokje? Dan verschijnt er rechts een blokje ‘Kaartlagen bekijken’. Hierin kun je het scenario selecteren. Je kunt het huidige klimaat vergelijken met twee scenario’s: het scenario ‘2050 Laag’ waarin het klimaat beperkt verandert en het scenario ‘2050 Hoog’ waarin het klimaat sterk verandert. Boven de legenda van elke kaartlaag kun je zien welke scenario’s voor die kaart beschikbaar zijn. Alleen de kaartlagen waarvan het scenario beschikbaar is, kun je in de viewer zien.
Wil je meer weten over een bepaalde kaart?
Wil je meer informatie over een bepaalde kaart? Klik dan onder de legenda op ‘Meer informatie’. Bij veel kaarten verschijnt dan het kaartverhaal dat erbij hoort.
Kaartverhalen
Naast een viewer bevat de Klimaateffectatlas ook kaartverhalen. Hieronder lees je het antwoord op vragen over de kaartverhalen.
Wat kun je met de kaartverhalen?
De kaartverhalen geven uitleg bij de belangrijkste kaarten. Ze vertellen wat je op de kaarten ziet en helpen om met de informatie aan de slag te gaan. Vaak bieden ze daarbij handvatten voor mogelijke oplossingsrichtingen. Verder staat er ook in hoe de kaarten ontwikkeld zijn. De kaartverhalen zijn verdeeld in zes categorieën: Wateroverlast, Hitte, Droogte, Overstroming, Waterkwaliteit en Basiskaarten.
Wie maken de kaartverhalen?
De kaartverhalen worden gemaakt door de kennisinstellingen die de kaarten hebben ontwikkeld in samenwerking met stichting CAS.
Buurtdashboard
Met het buurtdashboard krijg je snel inzicht in hoe klimaatbestendig buurten zijn. Hieronder lees je de antwoorden op vragen over het buurtdashboard.
Wat kun je met het buurtdashboard?
Met het buurtdashboard krijg je snel inzicht in hoe klimaatbestendig buurten zijn. Je kunt er bijvoorbeeld vinden hoe groen een buurt is of hoe hoog de gevoelstemperatuur is op een zomerse dag. Wil je weten of dat veel of weinig is vergeleken met andere buurten? Dan kun je de resultaten van je buurt vergelijken met buurten van hetzelfde wijktype of met de rest van de gemeente. Ook kan het buurtdashboard je helpen om te bepalen welke opgaven het meest urgent zijn of waar de meeste kansen liggen voor klimaatadaptatie. Hoewel er ook landelijke buurten in het dashboard staan, biedt het dashboard vooral inzicht in stedelijke buurten. Veel informatie in het buurtdashboard komt direct uit de Klimaateffectatlas, maar sommige gegevens komen uit andere bronnen, zoals van het CBS en RIVM.
Hoe verschilt de informatie uit de kaartviewer met het buurtdashboard?
De kaartviewer laat de kaarten op het hoogste beschikbare detailniveau zien. Voor sommige kaarten, zoals de hittekaart gevoelstemperatuur is dat op 2 meter resolutie. In het buurtdashboard wordt de data uit de kaarten vertaald naar buurtniveau. Het buurtdashboard geeft als het ware een samenvatting van de gedetailleerde informatie uit de kaartviewer.
Waarom staan niet alle kaarten in het buurtdashboard?
In mei 2024 is een eerste versie van het buurtdashboard gepubliceerd met een beperkte set kaarten. Deze kaarten zijn geselecteerd omdat ze het meest relevant zijn voor klimaatadaptatie op buurtniveau. Veel andere kaarten uit de Klimaateffectatlas zijn niet interessant om te vertalen naar buurtniveau en staan daarom niet in het buurtdashboard. Naast informatie uit de Klimaateffectatlas zijn er ook een aantal datasets van het RIVM en CBS toegevoegd die relevant kunnen zijn voor klimaatadaptatie.
Hoe vaak wordt het buurtdashboard geüpdatet?
Waarschijnlijk komt er begin 2025 een grote update van het buurtdasboard. De verwachting is namelijk dat dan de nieuwe KNMI-klimaatscenario’s voor verschillende effecten beschikbaar zijn.
Waarom krijg ik voor mijn gemeente 'no data' te zien?
Veel van de no-data waarden worden veroorzaakt door veranderingen in de indeling van de CBS Wijk- en Buurtkaart. In de huidige versie van het buurtdashboard kan je de buurten selecteren uit de Wijk- en Buurtkaart van 2022. Sommige indicatoren zijn alleen beschikbaar voor een eerdere versie van de Wijk- en Buurtkaart. Als er in je gemeente de laatste jaren wijzigingen hebben plaatsgevonden in de Wijk- en Buurtkaart, dan sluiten de buurten niet goed aan en krijg je no-data-waarden te zien.
Data downloaden
Hieronder vind je het antwoord op verschillende vragen over het downloaden van data uit de Klimaateffectatlas.
Hoe kun je kaartbeelden downloaden?
Wil je een pdf van je kaartbeeld downloaden? Klik dan op het printer-icoon in de viewer. Als je de GIS-bestanden wilt, kun je deze opvragen via het tabje ‘Data opvragen’.
Kun je de achterliggende data downloaden?
Wil je de GIS-bestanden downloaden? Dan kun je deze opvragen via het tabje 'Data opvragen'. Dit is gratis omdat het open data zijn, van Geopackage/Geotiff. Als je data uit de Klimaateffectatlas gebruikt, moet je wel de bron vermelden: ‘Klimaateffectatlas, 2025’. De data vallen namelijk onder de Creative Commons licentie (CC BY 4.0). Dat betekent dat bronvermelding verplicht is.
Hoe gebruik je de data in je GIS-pakket?
Wil je data uit de Klimaateffectatlas in je eigen GIS-pakket gebruiken zonder de achterliggende data te downloaden? Dat kan op twee manieren:
- Je kunt de data in je GIS-pakket inladen als online kaartservices in WMS-formaat (Web Mapping Services).
- Je kunt de data gebruiken als ArcGIS Online content via de website van ArcGIS.
Mag je data uit de Klimaateffectatlas gebruiken voor andere toepassingen?
De data uit de Klimaateffectatlas zijn open, zodat overheden en bedrijven de informatie voor nieuwe toepassingen kunnen gebruiken, zoals stresstesten. Gebruik je data uit de Klimaateffectatlas? Dan moet je wel de bron vermelden: ‘Klimaateffectatlas, 2025’. De data valt namelijk onder de Creative Commons licentie (CC BY 4.0). Dat betekent dat bronvermelding verplicht is.
Wat kost het om data uit de Klimaateffectatlas te gebruiken?
De Klimaateffectatlas is een open platform, de informatie is openbaar. Daarom kun je de data uit de atlas gratis gebruiken. Je kunt de data gratis downloaden als pdf in de viewer. Ook kun je ze gratis in GIS-formaat krijgen via de het tabje ‘Data opvragen’.
Wie is er aansprakelijk als data uit de atlas niet blijken te kloppen?
De kaarten uit de atlas zijn bedoeld om een gevoel te krijgen bij de omvang van klimaateffecten en om het thema klimaatadaptatie op de agenda te krijgen. Omdat de kaarten zijn gebaseerd op landelijke data, zijn ze niet geschikt voor lokale besluitvorming. De betrokken kennisinstellingen en Stichting CAS aanvaarden daarom geen enkele verantwoordelijkheid voor gevolgen van aannames die zijn gebaseerd op teksten of kaarten uit de Klimaateffectatlas.
Ontwikkelingen en updates
Hieronder vind je het antwoord op vragen over ontwikkelingen en updates in de Klimaateffectatlas.
Hoe is de Klimaateffectatlas ontstaan?
De Klimaateffectatlas is in 2007 ontstaan vanuit de behoefte van verschillende provincies en kennisinstellingen om landelijke klimaatinformatie op een laagdrempelige manier toegankelijk te maken. De atlas wordt sinds 2012 beheerd door Stichting CAS (Climate Adaptation Services). Sinds 2020 doet CAS dat in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Dat betekent onder andere dat ze de Klimaateffectatlas regelmatig actualiseert, uitbreidt en verbetert.
Wie hebben de kaarten uit de atlas ontwikkeld?
Verschillende kennisinstellingen hebben de kaarten uit de Klimaateffectatlas ontwikkeld. Bij elke kaartlaag vind je via ‘Meer informatie’ welke partij de kaart heeft ontwikkeld. Dit staat rechts in het blokje ‘Kaartlagen bekijken’ onder de legenda.
Wie hebben de kaartverhalen in de atlas gemaakt?
De kaartverhalen zijn gemaakt door de kennisinstellingen die de kaarten hebben ontwikkeld in samenwerking met stichting CAS.
Hoe vaak krijgt de Klimaateffectatlas een update?
De Klimaateffectatlas krijgt enkele keren per jaar een (kleine) update, waarbij nieuwe kaarten worden toegevoegd. In 2023 zijn de nieuwe KNMI-scenario’s beschikbaar gekomen. Hierdoor vindt er de komende periode een grootschalige update plaats omdat deze scenario’s in veel kaarten doorwerken. Op de pagina 'Updates' lees je hier meer over.
Wil je op de hoogte blijven van updates?
Wil je op de hoogte blijven van updates in de Klimaateffectatlas? Schrijf je dan in voor de nieuwsflits! Je krijgt deze nieuwsflits als er belangrijke ontwikkelingen zijn, zoals nieuwe kaarten of kaartverhalen.
Wil je weten welke aanpassingen de afgelopen jaren zijn doorgevoerd?
Oude pagina's van deze website worden bewaard in het webarchief. In dit online archief kun je informatie vinden die in het verleden op www.klimaateffectatlas.nl stond. Let op: het gaat alleen om de pagina's van de website. Oude kaarten in de kaartviewer kun je niet terugvinden via het archief. Op de pagina Updates vind je wel een overzicht van kaartontwikkelingen in de afgelopen jaren.
Hoe kun je feedback geven of meedenken over de ontwikkeling?
Wil je direct feedback geven of meedenken in de gebruikersgroep? Laat het ons weten via de pagina Feedback.
Gebruikte data en klimaatscenario’s
Heb je een vraag over de data onder de kaarten? Of wil je meer weten over de scenario’s waar de kaarten van uitgaan? Bekijk dan de vragen en antwoorden hieronder.
Waarop zijn de scenario’s gebaseerd?
Het huidige klimaat is gebaseerd op gegevens uit de periode 1980 tot 2010. De scenario’s laag en hoog zijn afgestemd op de klimaatscenario’s van het KNMI: een aantal is nog gebaseerd op de scenario’s uit 2014, een aantal is al gebaseerd op de klimaatscenario’s uit 2023. In sommige kaarten zijn naast klimaatverandering ook aannames gedaan over andere ontwikkelingen, bijvoorbeeld sociaal-economische. Als dat zo is, staat dat bij de kaart vermeld.
Hoe sterk verandert het klimaat volgens de Klimaateffectatlas?
Hoe ons toekomstig klimaat er precies uit zal zien is onzeker. Op basis van de wereldwijde temperatuurstijging heeft het KNMI in 2014 vier klimaatscenario’s ontwikkeld voor Nederland. In de G-scenario’s is er sprake van 1°C mondiale temperatuurstijging in 2050 en in de W-scenario’s 2°C, beiden ten opzichte van het huidige klimaat: 1981-2010. In de GH en de WH scenario’s is er daarnaast ook sprake van verandering van luchtstromingspatronen waardoor bijvoorbeeld de zomers droger worden.
Samen geven de scenario’s de hoekpunten weer waarbinnen klimaatverandering waarschijnlijk zal plaatsvinden. De Klimaateffectatlas toont de twee meest verschillende scenario’s. Het hoge scenario komt in de meeste gevallen overeen met het KNMI-scenario WH. Dit is het scenario wat voor de meeste effecten het worst-case scenario is. Het lage scenario komt in de meeste gevallen overeen met het KNMI-scenario GL: in dit scenario zijn de veranderingen het meest beperkt. Als een ander scenario dan WH het hoogste is voor de betreffende kaart staat dit vermeld in de viewer. Omgekeerd geldt hetzelfde als een ander scenario lager is dan GL. De Klimaateffectatlas toont per kaartlaag de beschikbare scenario’s: niet altijd zijn alle scenario’s beschikbaar. In sommige kaarten zijn naast klimaatverandering ook aannames gedaan over andere relevante ontwikkelingen, zoals sociaal-economische ontwikkelingen. Als dit het geval is, staat dit vermeld bij de kaart.
Inmiddels zijn de KNMI'23 scenario's beschikbaar. Meer informatie over deze nieuwe scenario's lees je op de website van het KNMI. De komende jaren werken we aan het ontwikkelen van nieuwe kaarten in de Klimaateffectatlas, gebaseerd op de nieuwe KNMI'23 scenario's.
Staan alle klimaateffecten in de Klimaateffectatlas?
In de Klimaateffectatlas staan kaarten die informatie geven over de thema’s droogte, hitte, wateroverlast, overstroming en waterkwaliteit. De kaarten in de Klimaateffectatlas geven een eerste indruk van de effecten die klimaatverandering kan hebben op een gebied. Maar deze informatie is niet uitputtend en de kaarten worden ook regelmatig geüpdatet of aangevuld met nieuwe kaarten.
Staan alle relevante impacts in de Klimaateffectatlas?
Voor de thema's droogte, hitte en wateroverlast laat de Klimaateffectatlas een selectie van impacts zien. Deze selectie is niet uitputtend en is bedoeld als startpunt.
Hoe nauwkeurig zijn de gegevens? Wat is het schaalniveau ervan?
De kaarten in de Klimaateffectatlas zijn ontwikkeld met landelijke modellen: de resultaten geven een beeld op regionaal schaalniveau en zijn meestal grof en indicatief op lokaal niveau. Op landelijk niveau geven de kaarten de beste gegevens weer die openbaar beschikbaar zijn. Het schaalniveau van de gegevens verschilt per kaartlaag. Kaarten met statistieken, zoals het aantal tropische dagen of neerslagtekort, geven een beeld van verschillen op landelijk niveau. Andere kaarten, zoals de hittekaart gevoelstemperatuur, zijn gedetailleerder.
Bestaan er preciezere kaarten dan die uit de Klimaateffectatlas?
De kaarten uit de Klimaateffectatlas zijn gebaseerd op landelijke data. Op regionaal en lokaal niveau kun je vaak gedetailleerdere data vinden. Zo hebben waterschappen vaak gedetailleerde analyses gedaan voor hun gebied. Ook provincies en gemeenten hebben vaak gedetailleerdere informatie beschikbaar. Een groot deel van de regionale en lokale data kun je vinden via de Monitorkaart Stresstesten. Hier tonen we ook beschikbare landelijke atlassen, zoals die van Rijkswaterstaat.